
किरात याक्थुङ खापुङ्हाङ सङ्जुम्भोका भारत देश समिति अध्यक्ष तथा लिम्बू महासभा असमका सभापति लखि खापुङ प्रसादसिंह सुब्बा स्मृति अकादमी असमबाट सम्मानित भएका छन् ।
भारतको स्वतत्रताको लागि लडेका भारतीय स्वाधीनता संग्रामी प्रसादसिंह सुब्बाको ११४ औं पुण्यतिथिमा खापुङलाई सम्मान गरिएको हो ।
शोणितपुर जिल्लाको तेजपुरको चाँदमारीस्थी नेत्रालय भवनमा भएको कार्यक्रममा महाकवि मोहन दुःखुनको प्रमुख आतिथ्यता रहेको थियो । कविता गोष्ठी, पुस्तक लोकार्पणसमेत भएको कार्यक्रममा लखिसहित अन्य पनि सम्मानित भएका छन् ।
को हुन् प्रसादसिंह सुब्बा ?
सन् १९०८ सेप्टेम्बर १० मा असमको तेजपुरमा मानबहादुर सुब्बा र धनरानी सुब्बाको कोखबाट जन्मिएका हुन् प्रसादसिंह सुब्बा । तेजपुरस्थीत भैरवपदमा उनको नाममा ‘प्रसादसिंह सुब्बा पथ’ पनि छ । त्यसैगरी प्रसादसिंह सुब्बा एकेडेमी अवार्ड स्थापना गरी वर्षेनी लेखक साहित्कारलाई गरिँदै आएको छ । सन् १९८६ अक्टोबर २७ का दिन सुब्बा निधन भएको थियो । सुब्बाको बारेमा पवन सुब्बाले सानो परिचय युट्युवमा हालेका छन् ।
महात्मा गान्धीबाट प्रेरित भएर स्वतन्त्रता संग्राममा सक्रियताका साथ अघि बढेका सुब्बाले बेलायती भारतमा शोषण र वञ्चितताको विरोधमा जनतालाई सचेत गराउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको थिए । सन् १९३० मा ब्रिटिशको विरूद्ध ब्रह्मापुत्रको बुर्हा चपरितले संग्रामी शाखा गठन गर्न र जनतालाई राम्रो संगठित गर्न र जातिको आदर्शको रूपमा प्रदर्शन गर्न सक्षम भएको थियो । प्रसाद सिंह सुब्बासँग अमीया कुमार दास, विजयचन्द्र भगवती, विष्णुलाल उपाध्याय, महादेव शर्मा, बिमला प्रसाद चालिहा, विष्णुराम मेधी, फिल्म लाल उपाध्याय, नित्यानंद तिम्सिना, आदिले आन्दोलनमा भाग लिएका थिए ।
स्वतन्त्रता आन्दोलनको क्रममा महात्मा गान्धीले बेलायती साम्राज्यवादको विरुद्ध अहिंसा लडे र अर्कोतर्फ जनहितको निर्माण योजनालाई विशेष महत्व दिए । गान्धीको त्यो रचनात्मक योजनाले गाउँ, शहर र शहरहरूमा सार्वजनिक सेवाको दृढ विचार सिर्जना ग¥यो । त्यो विचारधाराबाट प्रेरित भएर सुब्बाले आफ्नो जीवनको निर्माण गर्ने प्रयास गरे र स्वतन्त्रता संग्राममा निडर सैनिकको रूपमा काम गरे र रचनात्मक कार्यमा योगदान दिए ।
गान्धीले विदेशी सामानको बहिष्कार आन्दोलन चलाए । यसबाट प्रभावित सुब्बाले आफ्ना आदर्शहरू देखाए र दुधको संकलन भण्डार स्थापना गरे । भण्डार तेजपुरनजिकै बुरहा छपरी र किसान गोपालकका सुरक्षाको आवश्यकता महसुस गरी स्थापना भएको थियो। सुब्बा यस संस्थाका संस्थापक अध्यक्ष भए । यसको सुरक्षाको लागि तेजपुर ग्रेजुएट्स एसोसिएशनको आदर्शहरू पछ्याई गठन भएको थियो ।
उनले भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसको प्राथमिक सदस्यको पद लिए र सक्रिय रूपमा काम गरे । पछि उनलाई प्राथमिक कांग्रेस समितिको अध्यक्षको रूपमा नियुक्त गरियो । अखिल भारतीय गोरखा लिगको शाखा स्थापना गरेर सामाजिक शैक्षिक र राजनीतिक चेतना जगाउन प्रमुख भूमिका खेलेका उनले जनतालाई देशप्रतिको आफ्नो दायित्वबारे सचेत हुन व्यवस्थित गरे र सक्रिय सहभागिताको लागि आग्रह गरेका थिए ।